2. GOSPODARKA I SYSTEM JST, Sopocka Szkoła Wyższa, Zarządzanie finansami, Finanse samorządu terytorialnego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
FINANSE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Finanse samorządu terytorialnego
to publiczne zasoby
i i ż (ś dki bli ) i itó
pieniężne (środki publiczne) gmin, powiatów,
województw samorządowych i ich związków, operacje
tymi zasobami i normy prawne je regulujące
tymi zasobami i normy prawne je regulujące.
Finanse samorządu terytorialnego obejmują zjawiska i
procesy związane z gromadzeniem oraz
procesy związane z gromadzeniem oraz
rozdysponowaniem środków publicznych przez JST i ich
związki oraz podległe im jednostki organizacyjne
GOSPODARKA FINANSOWA
I SYSTEM FINANSOWY
JEDNOSTEK SAMORZĄDU
Ą
TERYTORIALNEGO
związki oraz podległe im jednostki organizacyjne.
2
OBSZAR ZAINTERESOWANIA
FINANSÓW SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
1/2
OBSZAR ZAINTERESOWANIA
FINANSÓW SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
2/2
problematyka racjonalności
gospodarowania zasobami
środków publicznych ‐ skuteczność i efektywność pobierania
środków publicznych skuteczność i efektywność pobierania
oraz gromadzenia dochodów budżetowych JST, zasadność i
racjonalność wydatków ponoszonych przez organy JST,
poziom i struktura długu JST
mechanizm redystrybucji
środków publicznych pomiędzy
podsektorem rządowym a poszczególnymi ogniwami
podsektorem rządowym a poszczególnymi ogniwami
podsektora samorządowego (redystrybucja pionowa)
mechanizm redystrybucji
środków publicznych dokonywany
yy j
treść ekonomiczna
izwązki przyczynowo‐skutkowe
między gromadzeniem środków publicznych a
między gromadzeniem środków publicznych a
zakresem interwencji samorządu terytorialnego w
procesy rozwojulokalnegoiregionalnego
p y j g g g
związki między wydatkami i rozchodami JST a
przeobrażeniami jakościowymi, jakie zachodzą na
danym obszarze w zakresie poziomu życia ludności i
warunków funkcjonowania podmiotów gospodarczych
p
y yy
w
ramach
podsektora
samorządowego
pomiędzy
poszczególne
ogniwa
tego
podsektora
(redystrybucja
pozioma)
pozioma
)
3
4
FINANSE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO ODRÓŻNIA
SIĘ OD FINANSÓW SZCZEBLA CENTRALNEGO Z UWAGI
NA:
FINANSÓW SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO NIE
MOŻNA PRZECIWSTAWIAĆ FINANSOM SZCZEBLA
CENTRALNEGO, GDYŻ:
różnice co do miejsca koncentracji publicznych zasobów
pieniężnych
stanowią istotną część systemu finansów publicznych,
są ściśle powiązane z finansami na szczeblu centralnym tzn
są ściśle powiązane z finansami na szczeblu centralnym, tzn.
część publicznych zasobów pieniężnych przesuwana jest ze
szczebla centralnego na szczebel samorządowy w formie
dotacji, subwencji, udziałów w podatkach państwowych,
metody
pieniężnych,
odmienny zasięg terytorialny,
oddzielenie finansów samorządu terytorialnego od
oddzielenie finansów samorządu terytorialnego od
finansów szczebla centralnego, następujące poprzez
tworzenie norm prawno‐finansowych, określających
kompetencje organów publicznych do gospodarowania
środkami publicznymi,
óż i i k ii JST l ż ś i d
zróżnicowaniezakresu autonomii JST wzależności od
warunków społecznych, gospodarczych, politycznych.
finansowania
zadań publicznych
na
szczeblu
tl i d bd bliż
centralnym i samorządowym sąbardzo zbliżone,
formy działania organów samorządowych można porównywać
z formami działania organów centralnych, tzn. występują one
z formami działania organów centralnych, tzn. występują one
w roli: podmiotu prawa publicznego i prywatnego, kasjera
oraz bankiera.
5
6
DOCHODY SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W LATACH 2005-2010
Dochody, wydatki, wynik i dług samorządu terytorialnego 27 krajów UE na tle dochodów, wydatków, wyniku i długu
sektora instytucji rządowych i samorządowych w latach 2004-2010
Wyszczególnienie
Dochody SFP w mld zł
Struktura dochodów SFP w %
Wyszczególnienie
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
y g
D
ochody sektora ogółem
Ogółem
382,5
420,4
484,9
514,0
539,7
551,1
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
43,9
44,3
44,8
44,7
44,6
44,0
43,9
Podsektor rządowy, z tego:
236,5
260,8
304,5
331,0
355,8
307,9
61,8
62,0
62,8
64,4
65,9
55,9
D
ochody szczebla stanowego
4,2
4,2
4,2
4,2
4,3
4,5
4,2
Budżet państwa
177,8
195,0
232,8
249,8
270,2
246,4
46,5
46,4
48,0
48,6
50,1
44,7
p
Agencje państwowe
D
ochody szczebla lokalnego
11,1
11,1
11,2
11,2
11,3
12,0
11,8
3,7
4,2
4,7
4,8
4,0
4,1
0,9
1,0
1,0
0,9
0,7
0,7
Wydatki sektora ogółem
46,8
46,8
46,3
45,6
46,9
50,8
50,3
Pozostałe jednostki
55,0
61,6
67,0
76,4
81,7
57,4
14,4
14,6
13,8
14,9
15,1
10,3
Wydatki szczebla stanowego
Wydatki szczebla stanowego
4,4
4,4
4,4
4,4
4,3
4,3
4,2
4,4
4,4
4,8
4,8
4,7
4,7
Podsektor samorządowy, z
tego:
4,2
66,5
74,9
87,4
91,2
88,9
84,2
17,4
17,8
18,0
17,8
16,5
15,3
Wydatki szczebla lokalnego
11,4
11,3
11,4
11,3
11,5
12,3
12,2
Budżety JST
54,2
62,2
73,2
77,0
73,9
75,5
14,2
14,8
15,1
15,0
13,7
13,7
Wynik sektora
-2,9
-2,5
-1,5
-0,9
-2,3
-6,8
-6,4
Pozostałe jednostki
12,4
12,7
14,2
14,2
15,1
8,7
3,2
3,0
2,9
2,8
2,8
1,6
Wynik szczebla stanowego
-0,3
-0,2
-0,1
0,0
-0,2
-0,4
-0,5
Podsektor ubezpieczeń
społecznych, z tego:
Wynik szczebla lokalnego
-0,2
-0,2
-0,2
-0,1
-0,2
-0,4
-0,4
79,4
84,6
93,0
91,8
95,0
159,0
20,8
20,2
19,2
17,8
17,6
28,8
D
ług sektora
Dług sektora
62 2
62,2
62 8
62,8
61 5
61,5
58 8
58,8
61 8
61,8
74 0
74,0
80 0
80,0
Fundusz Ubezpieczeń
Społecznych
76,8
81,9
89,9
88,2
91,2
94,7
20,1
19,6
18,5
17,1
16,9
17,2
D
ług szczebla stanowego
5,0
5,1
4,9
4,6
5,0
5,9
6,3
Fundusz Emerytalno-
Rentowy
D
ług szczebla lokalnego
5,1
5,2
5,3
5,1
5,1
5,7
5,8
1,1
1,3
1,3
1,3
1,3
1,5
0,3
0,3
0,3
0,3
0,2
0,3
Rentowy
Pozostałe jednostki
1,5
1,5
1,8
2,3
2,5
62,8
0,4
0,3
0,4
0,4
0,5
11,3
8
7
WYDATKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W LATACH 2005-2010
WYNIK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W LATACH 2005-2010 W MLD ZŁ
Wyszczególnienie
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Wydatki SFP w mld zł Struktura wydatków SFP w %
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Wyszczególnienie
Ogółem
-29,6
-22,2
1,7
-20,0
-51,1
-84,7
Ogółem
412,1 442,6 483,2 534,0 590,8 635,8
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Podsektor rządowy, z tego:
-26,8
-21,4
-9,7
-18,9
-25,7
-57,1
Podsektor rządowy, z tego:
163,3
172,0
199,3
217,3
231,0
226,8
39,6
38,8
41,2
40,7
39,1
35,7
Budżet państwa
-28,4
-25,1
-16,0
-24,3
-23,8
-44,6
Budżet państwa
106,2 111,3 133,5 141,9 145,2
144,1
25,8
25,1
27,6
26,6
24,6
22,7
Agencje państwowe
0,2
0,5
0,8
-0,7
-0,6
0,4
Agencje państwowe
5,0
5,3
5,9
6,6
6,9
5,3
1,2
1,2
1,2
1,2
1,2
0,8
Pozostałe jednostki
1,4
3,2
5,4
6,2
-1,2
-12,9
Pozostałe jednostki
52,0
55,4
59,9
68,8
78,8
77,4
12,6
12,5
12,4
12,9
13,3
12,2
j
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
Podsektor samorządowy, z tego:
-3,5
-3,3
2,1
-2,3
-13,6
-16,3
Podsektor samorządowy, z tego:
122,8
136,1
147,7
166,1
192,8
194,5
29,8
30,7
30,6
31,1
32,6
30,6
Budżety JST
-0,9
-3,0
2,3
-2,6
-13,0
-15,0
Budżety JST
88,6 102,8 111,0 125,4 145,3
150,0
21,5
23,2
23,0
23,5
24,6
23,6
Pozostałe jednostki
-2,6
-0,3
-0,2
0,3
-0,6
-1,4
Pozostałe jednostki
34,2
33,3
36,7
40,7
47,6
44,5
8,3
7,5
7,6
7,6
8,0
7,0
Podsektor ubezpieczeń
społecznych, z tego:
Podsektor ubezpieczeń społecznych, z tego:
0,7
2,5
9,3
1,2
-11,8
-11,2
126,1
134,5
136,2
150,5
167,0
214,
5
30,5
30,4
28,2
28,1
28,3
33,7
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych
-0,1
1,6
7,8
0,3
-13,2
-3,3
107,7 116,1 118,7 132,4 148,1 157,2
26,1
26,2
24,6
24,8
25,1
24,7
Fundusz Emerytalno-Rentowy
14,1
14,3
13,3
13,6
14,1
3,4
3,2
2,7
2,5
2,4
2,2
14,3
Fundusz Emerytalno-Rentowy
-0,2
0,2
0,5
-0,6
0,0
-0,2
Pozostałe jednostki
Pozostałe jednostki
4,3
4,1
4,1
4,2
4,2
4,5
4,5
4,9
4,9
43,0
43,0
1,0
1,0
1,0
0,9
0,9
0,8
6,8
6,8
Po ostałe jednostki
Pozostałe jednostki
10
1,0
07
0,7
10
1,0
14
1,4
13
1,3
-7,7
10
77
4,3
1,0
0,9
0,9
0,8
9
DŁUG SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W LATACH 2005-2010
SAMORZĄDOWA GOSPODARKA FINANSOWA
SAMORZĄDOWA GOSPODARKA FINANSOWA
1/2
Dług publiczny w mld zł
Struktura długu publicznego w %
Wyszczególnienie
2005 2006 2007 2008 2009
2010 2005
2006 2007 2008 2009
2010
Samorządowa gospodarka finansowa to wszystkie
czynności gromadzenia i wydatkowania środków
czynności gromadzenia i wydatkowania środków
pieniężnych przez organy JST i ich związki w celu realizacji
ich zadań ifunkc .Dotychczynności należyrównież
planowanie operacji gromadzenia i wydatkowania środków
pieniężnych, wykonywanie tych operacji
Ogółem
466,6
505,3
527,4
597,8
669,9
748,5 100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Pd kt
Podsektor rządowy, z tego:
d
t
439 3
439,3
478 0
478,0
500 2
500,2
572 8
572,8
623 6
623,6
693 8
693,8
92 8
92,8
94 4
94,4
94 8
94,8
94 0
94,0
93 1
93,1
92 7
92,7
Dług Skarbu Państwa
438,4
476,6
499,0
569,9
622,4
692,6 92,3
94,1
94,6
93,5
92,9
92,5
Pozostałe jednostki
Pozostałe jednostki
0,9
0,9
1,4
1,4
1,2
1,2
2,9
2,9
1,2
1,2
0,5
0,5
0,3
0,3
0,2
0,2
0,5
0,2
0,2
0,2
1,2
1,2
0,5
0,2
Podsektor samorządowy, z
tego:
20,2
23,3
24,5
33,9
39,3
53,5
5,7
4,6
4,6
5,6
5,9
7,2
i kontrola ich
Dług JST
17,2
20,0
21,2
29,0
36,4
50,6
4,5
3,9
4,0
4,8
5,4
6,8
przebiegu oraz wyniku
przebiegu oraz wyniku.
Rdzeniem samorządowej gospodarki finansowej jest
samorządowa gospodarka budżetowa obok gospodarki
samorządowa gospodarka budżetowa obok gospodarki
finansowej jednostek organizacyjnych gmin, powiatów,
województw.
Pozostałe jednostki
3,0
3,3
3,3
4,9
3,0
2,9
1,2
0,7
0,6
0,8
0,5
0.4
Podsektor ubezpieczeń
społecznych, z tego:
7,1
5,0
2,8
2,8
7,0
1,2
1,5
1,0
0,5
0,5
1,0
0,1
p y, g
ZUS i zarządzane przez ZUS
fundusze
7,1
5,0
2,8
2,8
7,0
1,2
1,5
1,0
0,5
0,5
1,0
0,1
Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
1,0
0,0
0,0
0,0
0,0
11
12
PRZESŁANKI WYODRĘBNIENIA SAMORZĄDOWEJ
GOSPODARKI FINANSOWEJ Z PUBLICZNEJ
GOSPODARKI FINANSOWEJ
SAMORZĄDOWA GOSPODARKA FINANSOWA
SAMORZĄDOWA GOSPODARKA FINANSOWA
2/2
względy ustrojowe
– decentralizacja, demokratyzacja
względy
Przedmiotem samorządowej gospodarki finansowej są
t i i dhdó i dtkó hdó i
strumienie dochodów i wydatkóworazprzychodów i
rozchodów.
Pd i
historyczne
ewolucyjny
rozwój
samorządu
względy
historyczne
–
ewolucyjny
rozwój
samorządu
terytorialnego
względy ekonomiczne
– podniesienie racjonalności działania
wględy ekonomic ne
podniesienie racjonalności diałania
w sektorze publicznym na szczeblu lokalnym i regionalnym
względy
Podmiotem samorządowej gospodarki
dj
dkifi
finansowej są
j
organy
JST
oraz
jednostki
organizacyjne
JST
polityczne
– wzmocnienie
odpowiedzialności
gospodarująceśrodkami publicznymi
gospodarująceśrodkami publicznymi.
Gospodarka finansowa JST musi być prowadzona z
h i d l ś i d ś i
zachowaniem zasad: c lowości, szczędności,
efektywności, skuteczności, terminowości.
organów samorządowych
względy społeczne
‐ możliwość ustalenia społecznej hierarchii
potrzeb i pobudzenie inicjatywy społeczności samorządowej
potrzeb i pobudzenie inicjatywy społeczności samorządowej
13
14
PRZEDMIOTEM SYSTEMU FINANSOWEGO JEDNOSTEK
PRZEDMIOTEM SYSTEMU FINANSOWEGO JEDNOSTEK
SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO SĄ
SYSTEM FINANSOWY JST
System finansowy JST to ogół norm prawnych
określających formy organizacyjne, zasady i
określających formy organi acyjne, asady i
procedury gromadzenia i wydatkowania środków
publicznych przez JST i ich związki w celu realizacji
publicznych przez JST i ich związki w celu realizacji
ich zadań i funkcji.
Podmiotem systemu finansowego JST są organy JST
Podmiotem systemu finansowego JST są organy JST
oraz jednostki organizacyjne gmin, powiatów i
województw
kompetencje organów JST w sprawach finansowych
d di dj dkifi j
zasady prowadzeniasamorządowej gospodarki finansowej
zasady i tryb procedury budżetowej (zasady postępowania
organów samorządowych i jednostek organizacyjnych JST w
organów samorządowych i jednostek organizacyjnych JST w
trakcie planowania, uchwalania wykonywania i kontroli
wykonania budżetu JST)
zasady prowadzenia rachunkowości i sprawozdawczości
formy organizacyjne podsektora samorządowego
zasady zaciągania zobowiązań (zaciągania długu)
samorządowych
gospodarujące
województw
samorządowych
gospodarujące
środkami publicznymi.
15
16
Gwarancje samodzielności finansowej JST
Gwarancje samodzielności finansowej JST
1/4
ŚĆ
SAMODZIELNOŚĆ FINANSOWA JST
Samodzielność finansowa JST to inaczej
prawo samodzielnego
prowadzenia samorządowej gospodarki finansowej,czyi
pobierania dochodów określonych w ustawach oraz
pobierania dochodów określonych w ustawach oraz
dysponowania nimi, w granicach określonych przez ustawy,
dla realizacji prawnie określonych zadań.
O zakresie samodzielności finansowej samorządu terytorialnego
decyduje:
ilkść
Jednym z podstawowych źródeł gwarancji samodzielności
finansowej samorządu terytorialnego są:
finansowej samorządu terytorialnego są:
Europejska Karta Samorządu Lokalnego przyjęta w
Strasburgu w 1985 roku,
Strasburgu w 1985 roku,
Europejska Karta Samorządu Regionalnego przyjęta w
Strasburgu w 1997 roku.
g
Polska ratyfikowała Europejską Kartę Samorządu
Terytorialnego w 1993 r., która weszławżycie od 1994 r.
wielkość zasobówpieniężnych
bó
i
i ż h
przekazanych
k
h
d
do
j
jego
samodzielnej dyspozycji
(w relacji do wielkości zasobów
pieniężnych państwa),
p ę y p ),
zakres swobody w: kształtowaniu wydatków, wydatkowaniu
środków, organizacji budżetów samorządowych, planowaniu
budżetowym i wykonywaniu budżetu.
17
18
Gwarancje samodzielności finansowej JST
Gwarancje samodzielności finansowej JST
2/4
Gwarancje samodzielności finansowej JST
Gwarancje samodzielności finansowej JST
3/4
prawo społeczności samorządowych do posiadania
własnych wystarczających zasobów finansowych oraz
własnych wystarczających zasobów finansowych oraz
prawo do swobodnego dysponowania nimi w ramach
wykonywania przyznanych uprawnień,
yy py y p ,
społeczności samorządowe powinny mieć, w granicach
prawa, dostępdorynkówkapitałowych w celu uzyskania
pożyczek na wydatki kapitałowe (inwestycyjne),
zasada solidarności oraz zasada ochrony społeczności
samorządowych finansowo słabszych wymaga stosowania
samorządowych finansowo słabszych wymaga stosowania
mechanizmu wyrównywania finansowego (procedur
wyrównawczych, działań równoważących), biorącego pod
uwagę potencjalne źródładochodów,atakżepo rzeby
społeczności
samorządowych
(ponoszone wydatki
na
realizację zadań),
realizację zadań),
transfery i granty z zasady powinny być przeznaczone na cele
ogólne i przyznawane na podstawie zobiektywizowanych
kryteriów oraz nie powinny ograniczać swobody
podejmowania decyzji w ramach przyznanych społecznościom
samorządowym kompetencji
samorządowym kompetencji,
19
20
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.pllily-lou.xlx.pl
|
