2009 maj P, 2009

2009 maj P

2009 maj P, 2009

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU
ROZPOCZĘCIA EGZAMINU!
Miejsce
na naklejkę
MCH-P1_1P-092
EGZAMIN MATURALNY
Z CHEMII
MAJ
ROK 2009
POZIOM PODSTAWOWY
Czas pracy 120 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14stron
(zadania 1 – 30). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu
zespołu nadzorującego egzamin.
2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to
przeznaczonym przy każdym zadaniu.
3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok
rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz
pamiętaj o jednostkach.
4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
7. Możesz korzystać z karty wybranych tablic chemicznych, linijki
oraz kalkulatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL.
Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej
dla egzaminatora.
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie
50 punktów
Życzymy powodzenia!
Wypełnia zdający przed
rozpoczęciem pracy
KOD
ZDAJĄCEGO
PESEL ZDAJĄCEGO
2
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
Zadanie 1.
(2 pkt)
Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.
a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci
Z
E (litery zastąp
odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je
w odpowiednie kratki).
b) Zapiszkonfigurację elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.
......................................................................................................................................................
Zadanie 2.
(1 pkt)
Jądro izotopu radu
226
Ra ulega rozpadowi
α
zgodnie z poniższym schematem.
88
Ra →
Z
E +
2
He
Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartość jego liczby atomowej (Z), liczby
masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka.
Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............
Zadanie 3.
(2 pkt)
Korzystając ze skali elektroujemności według Paulinga, określ rodzaj wiązania
chemicznego w następujących substancjach:
CaBr
2
........................................................................................
Br
2
............................................................................................
HBr ..........................................................................................
Zadanie 4.
(1 pkt)
Spośród podanych niżej właściwości a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne
dla chlorku sodu ze względu na występujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery
oznaczające te właściwości.
a) Tworzy kryształy jonowe.
b) Nie ulega dysocjacji jonowej.
c) Rozpuszcza się w rozpuszczalnikach polarnych.
d) Topi się w wysokiej temperaturze.
e) Rozpuszcza się w rozpuszczalnikach niepolarnych.
f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny.
.......................................................................................................................................................
226
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 5.
(1 pkt)
W tabeli podano nazwy trzech pierwiastków oraz krótkie charakterystyki czterech
pierwiastków (w tym stan skupienia w temperaturze pokojowej i pod ciśnieniem
atmosferycznym).
Nazwa
pierwiastka
Charakterystyka
chlor
a) Jest ciałem stałym występującym w kilku odmianach alotropowych.
Odmiana biała świeci w ciemności, jest silnie trująca i najaktywniejsza.
Odmiana czerwona stosowana jest do produkcji zapałek i ogni sztucznych.
Pierwiastek ten tworzy stały tlenek barwy białej, który w reakcji z wodą
daje kwas. Związki tego pierwiastka stosowane są do produkcji środków
piorących i nawozów sztucznych. Pierwiastek jest składnikiem
organizmów żywych, gdzie występuje w postaci związków nieorganicznych
(w kościach) i organicznych (np. w kwasach nukleinowych).
b) Jest krystalicznym ciałem stałym o charakterystycznym zapachu. Łatwo
ulega sublimacji, tworząc fioletowe pary. Bardzo słabo rozpuszcza się
w wodzie. Dobrze rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych. Służy
do wykrywania nawet śladowych ilości skrobi. Występuje w wodzie
morskiej i w wodorostach. Jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym
do życia.
c) Jest srebrzystobiałym, lekkim, miękkim i ciągliwym ciałem stałym.
W przyrodzie występuje w związkach chemicznych. Jego sole powodują
twardość wody
.
Jest niezbędny do życia. Jego niedobór lub nadmiar są
przyczyną zaburzeń w rozwoju i funkcjonowaniu organizmów żywych.
magnez
fosfor
d) Jest gazem barwy zielonożółtej, rozpuszczalnym w wodzie, o ostrym
duszącym zapachu, drażniącym błony śluzowe. W przyrodzie występuje
w minerałach oraz w wodzie morskiej. W stanie wolnym jest silną trucizną.
Stosowany jest jako środek dezynfekujący i bielący.
Na podstawie: J. Sobczak, K.M. Pazdro, Z. Dobkowska:
Słownik szkolny, chemia
, WSiP, Warszawa 1993
Przyporządkuj każdemu pierwiastkowi właściwą charakterystykę, wpisując
odpowiednie litery (a – d) w poniższe kratki.
chlor
magnez
fosfor
Zadanie 6.
(1 pkt)
Podkreśl zbiór zawierający wyłącznie wzory związków, które w wyniku reakcji z wodą
lub po rozpuszczeniu w wodzie tworzą kwasy.
A.
NO, P
4
O
10
, SO
2
B.
CaO, P
4
O
10
, SO
3
C.
HCl
(g)
, SO
2
, SO
3
D.
CO, P
4
O
10
, SO
3
Wypełnia
egzaminator!
Nr zadania
1a 1b
2.
3.
4.
5.
6.
Maks. liczba pkt
1
1
1
2
1
1
1
Uzyskana liczba pkt
4
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
Â

Informacja do zadań 7 – 9
Pierwiastki znajdujące się w tej samej grupie układu okresowego mają podobne właściwości,
ale wraz ze wzrostem liczby atomowej stopniowo zmieniają się ich cechy chemiczne i fizyczne.
Zadanie 7.
(1 pkt)
W celu porównania aktywności wybranych fluorowców przeprowadzono kilka doświadczeń.
Po ich zakończeniu sformułowano wnioski w formie równań reakcji (jeśli reakcja przebiegła)
i przedstawiono je w poniższej tabeli.
2KI + Cl
2
→ 2KCl + I
2
2KBr + Cl
2
→ 2KCl + Br
2
KBr + I
2
→ nie zaobserwowano przebiegu reakcji
2KI + Br
2
→ 2KBr + I
2
Korzystając z powyższych informacji, uszereguj badane niemetale (brom, chlor i jod)
pod względem aktywności od najmniejszej do największej.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8.
(2 pkt)
Litowce reagują z wodą. Reakcja litu z wodą przebiega najmniej gwałtownie. Podczas reakcji
sodu z wodą wydzielające się ciepło wystarcza do stopienia metalu. Potas zapala się
w zetknięciu z wodą. Jeszcze gwałtowniej działają na wodę rubid i cez. Ten ostatni jest tak
aktywny, że zapala się samorzutnie w zetknięciu z powietrzem nawet w nieobecności wody.
Na podstawie: A. Bielański:
Podstawy chemii nieorganicznej
, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
a) Korzystając z powyższych informacji, uszereguj opisane metale (cez, lit, potas,
rubid, sód) pod względem aktywności od najmniejszej do największej.
.......................................................................................................................................................
b) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji litowca z wodą, wiedząc, że jednym
z jej produktów jest wodorotlenek. Zastosuj ogólny symbol metalu M.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 9.
(1 pkt)
Określ, jak zmienia się aktywność pierwiastków w grupach głównych i uzupełnij
poniższe zdania słowami
maleje
albo
wzrasta
.
Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali ...................................................................
Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali ........................................................................
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
5
Zadanie 10.
(2 pkt)
Przeprowadzono doświadczenie zilustrowane poniższym rysunkiem.
Cu
Zn
I
II
HCl
(aq)
HCl
(aq)
W probówce I nie zaobserwowano objawów reakcji, natomiast w probówce II
zaobserwowano wydzielanie gazu.
a) Korzystając z powyższej informacji, uzupełnij podany niżej fragment szeregu
aktywności metali. Wpisz symbole chemiczne miedzi i cynku w wykropkowane
miejsca.
Na, Mg, Al, ……., Fe, Sn, Pb,
H
2
, ……., Ag, Au
b) Zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w probówce II.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 11.
(3 pkt)
Napisz w formie cząsteczkowej równania trzech różnych reakcji, za pomocą których
można otrzymać chlorek wapnia. Substraty reakcji wybierz spośród zaproponowanych
poniżej.
HCl
(aq)
Ca Ca(NO
3
)
2 (aq)
CaO
(s)
Cl
2(g)
Ca(OH)
2 (aq)
1. ...................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
Zadanie 12.
(1 pkt)
Z poniższych zbiorów podkreśl ten, który zawiera
wyłącznie
wzory mocnych
elektrolitów.
A.
H
2
O, KCl, NaOH
B.
Na
2
SO
4
, KOH, H
2
S
C.
FeCl
3
, Ca(NO
3
)
2
, CH
3
COOH
D.
NaCl, Fe
2
(SO
4
)
3
, HNO
3
Nr zadania
7.
8a 8b
9. 10a 10b 11. 12.
Wypełnia
egzaminator!
Maks. liczba pkt
1
1
1
1
1
1
3
1
Uzyskana liczba pkt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki