205, POMOCE NAUKOWE, 496 prac - pedagogika, psychologia, socjologia, filozofia

205

205, POMOCE NAUKOWE, 496 prac - pedagogika, psychologia, socjologia, filozofia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wpływ otoczenia społecznego na rozwój jednostki
Nie od dziś mówi się o człowieku jako istocie społecznej. Mimo oczywistej prawdzi-
wości tego stwierdzenia wolimy jednak myśleć o sobie jako o kimś odrębnym od innych,
funkcjonującym według sobie właściwych praw, niŜ przyjąć, Ŝe kieruje mną to samo i w ten
sam sposób, jak ma to miejsce w odniesieniu do innych ludzi. Gdyby tak właśnie było, to
twierdzenie o człowieku jako istocie społecznej mogłoby zostać obalone.
N. Triplett pokazał (pod koniec XIX wieku) jak róŜne formy obecności innych osób
mogą wpływać na zachowanie osoby badanej. Opublikował on artykuł prezentujący badania
nad czasem osiąganym przez kolarzy. Wszyscy przejeŜdŜali na czas tę sama drogę, choć
stworzono im tu róŜne warunki. Pierwszy zawodnik miał po prostu przejechać tak szybko, jak
potrafi. Drugi jechał wraz z innym kolarzem, ale się z nim nie ścigał. Trzeci musiał się ścigać.
Łatwo odgadnąć, Ŝe najlepszy wynik osiągnięto w trzeciej sytuacji.
1
Człowiek rozwija się, wchodząc w szeroko rozumiane kontakty z innymi ludźmi,
dzięki czemu kształtujemy niezbędne w Ŝyciu społecznym wzorce zachowania oraz przyswa-
jamy sobie doświadczenia społeczności, której członkami jesteśmy. Proces ten, zwany socja-
lizacją, trwa całe Ŝycie. Warto w tym miejscu postawić pytanie: Czy człowiek tylko poddaje
się oddziaływaniom socjalizacyjnym, czy teŜ swoją aktywnością powoduje, Ŝe ich wynik jest
wypadkową jego działań i działań podejmowanych wobec niego przez społeczne otoczenie?
UwaŜam, Ŝe na wynik socjalizacji wpływa zarówno aktywność człowieka, jak i aktywność
społeczeństwa.
Do przyswajania sobie poŜądanych społecznie zachowań skłaniają nas wzmocnienia.
Wzmocnienie pozytywne to to, co skłania nas do podjęcia działania, a negatywne – do po-
wstrzymania się od niego. KaŜdy wie z własnego doświadczenia, Ŝe nagrodą jest zarówno to,
co sprawia nam przyjemność, jak i brak dezaprobaty, natomiast karą – to, co sprawia ból oraz
brak oczekiwanej dezaprobaty. To m. in. Powoduje, Ŝe ktoś, kto ukradł i nie został złapany, a
tym samym nie wymierzono mu kary (nie spotkał się teŜ z dezaprobatą), został nagrodzony za
kradzieŜ. Zachowania nagradzane są powtarzane, bowiem uczymy się tych zachowań, za któ-
re otrzymujemy wzmocnienia pozytywne.
Jednak nie tylko system wzmocnień powoduje przyswojenie sobie określonych po-
staw. U małych dzieci obserwuje się często proces naśladownictwa, jest on takŜe zauwaŜalny
wśród osób dorosłych. Nie wszyscy są modelami dla naszych zachowań. Naśladujemy głów-
nie tych, których poŜądamy jako źródła aprobaty naszych działań, przekonań itp. Najwcze-
śniejszym wzorem są rodzice – to od nich przejmujemy pierwsze społeczne zachowania, po-
glądy. W dorosłym Ŝyciu nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, Ŝe kogoś naśladujemy.
Choćby przy stole, gdy trzeba zjeść jakąś egzotyczną potrawę – większość z nas obserwuje
ukradkiem sąsiadów, szczególnie tych, których uwaŜamy za ekspertów od zachowania się
przy stole. Model wybierany jest więc przy udziale dwóch czynników: bycia ekspertem w
danej sprawie oraz atrakcyjności.
U człowieka istnieją takŜe wrodzone wzorce zachowań, które w początkowym etapie
rozwoju ukierunkowują niemowlę na kontakty z ludźmi. I tak np.: słuch jest najbardziej wraŜ-
liwy w obszarze częstotliwości najbardziej charakterystycznych dla głosu człowieka, spośród
wraŜeń dotykowych uwagę niemowlęcia przyciągają głównie te z nich, które oddają fakturę
ludzkiej skóry, podobnie wyglądają teŜ preferencje zapachowe.
Rodzimy się z potrzeba Ŝycia razem z innymi ludźmi i przez długi okres nie jesteśmy
w stanie funkcjonować samodzielnie. MoŜna by powiedzieć, Ŝe rodzimy się z pewnymi za-
datkami na ludzi, jednak byśmy mogli nimi zostać potrzebne są oddziaływania społeczne.
1
Waldemar Domachowski,
Przewodnik po psychologii społecznej,
Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warsza-
wa 1999
Trzeba przejść przez proces socjalizacji, najbardziej społeczny element wszystkich oddziały-
wań, jakim poddaje nas otoczenie.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki

: 2007 02 Wplyw opioidow Lisowska, Biotechnologia CM UMK USM, Semestr I, Psychoneuroimmunologia CM UMK, Ćwiczenia, The opioid-cyokine connection

: 3. Poznanie spoleczne, SGH, Psychologia społeczna