2012 8 lat Polski w UE, rynek cukru w Polsce, rynek cukru

2012 8 lat Polski w UE

2012 8 lat Polski w UE, rynek cukru w Polsce, rynek cukru

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Gospodarczo - społeczne efekty członkostwa Polski w Unii Europejskiej, z
uwzględnieniem wpływu rozszerzenia na UE-15
(1 maja 2004 – 1 maja 2012)
- główne wnioski w związku z ósmą rocznicą przystąpienia Polski do UE
Wnioski
1.
Po ośmiu latach od akcesji bilans członkostwa Polski w UE pozostawał pozytywny.
Podobnie jak w latach poprzednich w okresie 2011 -2012 członkostwo Polski w UE było
głównym czynnikiem wspierającym wzrost gospodarczy kraju. Główną dźwignią rozwoju
były:
o
najwyższy w historii eksport Polski
(
135,8 mld EUR
, 80% do UE, ogólny wzrost o
12,8%
, w tym do UE o 10,9%); oraz
o
rekordowo wysokie transfery z budżetu UE:
do Polski trafiło netto
10,5 mld EUR,
(wzrost o blisko
36%
w stosunku do roku 2010), co stanowi równowartość blisko
3% polskiego DNB.
2.
Polska jest liderem wzrostu gospodarczego w Europie i konsekwentnie
„dogania”
europejską średnią pod względem stopnia rozwoju. W 2011 r. osiągnęliśmy poziom
65% średniej UE
na mieszkańca (na co wpłynęło dodatkowo ogólne zahamowanie
wzrostu w UE). Bardzo dobre wyniki gospodarcze przyczyniły się do
wzrostu zaufania do
polskiej gospodarki
.
3.
Wieloletnia analiza bilansu członkowstwa Polski w UE na tle państw regionu, badanie
wpływu rozszerzenia na państwa UE-15 oraz sposobu reagowania poszczególnych
państw przez kryzys ekonomiczny łącznie potwierdzają tezę, że
członkostwo w UE to
szansa, z której trzeba umieć skorzystać, a nie automatyczna gwarancja dobrobytu i
rozwoju.
Ostateczne koszty i korzyści zależą od modelu rozwojowego i decyzji
politycznych poszczególnych państw – zarówno tych z niewielkim stażem, jak i tych długo
pozostających częścią UE.
Polska bez wątpienia swoją szanse umiejętnie wykorzystała,
co powinniśmy konsekwentnie podkreślać budując pozycję Polski jako lidera procesu
integracji.
4.
Rozszerzenie przyniosło wiele korzyści także państwom UE-15.
Największą premię za
rozszerzenie odebrały państwa prowadzące intensywne kontakty handlowe z państwami
naszego regionu oraz te, które zdecydowały się zliberalizować dostęp do rynku pracy dla
nowych członków. Rozszerzenie przełożyło sie m.in. na wzrost przepływów handlowych
(np. o 3% odpowiednio dla Austrii, Szwecji i Niemiec) i zwiększenie konsumpcji
gospodarstw domowych, (najbardziej w Niderlandach - 1,77%), zmniejszenie stopy
bezrobocia (przykładowo, Niderlandy - 0,56 pp., Szwecja – 0,55 pp, Niemcy – 0,43 pp) i
wzrost płac (np. Niderlandy: 1,56%, Szwecja: 1,06%, Dania 0,73%). W efekcie przyczyniło
się do wzrostu gospodarczego w państwach UE -15 (przykładowo Wielka Brytania -
1,36%, Austria - 1,33%, Szwecja - 1,05%).
5.
W ósmym roku członkostwa następował dalszy
spadek liczby osób przebywających i
podejmujących pracę za granicą oraz zwiększała się liczba osób powracających do
1
kraju
, co potwierdza tezę o stopniowym zmniejszaniu się potencjału emigracyjnego
Polaków. Konsekwentnie zmniejszyła się liczba transferów finansowych przekazywanych
przez osoby fizyczne do kraju, niemniej wciąż pozostała wysoka:
do Polski trafiło 3,67
mld EUR od Polaków pracujących w UE
. Dla wyjeżdżających głównym kierunkiem
pozostają tradycyjnie Wielka Brytania, Niemcy i Irlandia. Obawy o wzmożony napływ
pracowników do Niemiec i Austrii po otwarciu rynku pracy okazały się nieuzasadnione.
6.
W momencie spadku społecznego poparcia dla integracji w całej UE, nadal
postrzeganie przez Polaków korzyści z członkostwa (75% za, 25% przeciw) znacznie
przewyższa średnią unijną.
Mimo oczywistych wątpliwości Polacy wierzą w skuteczność
działań antykryzysowych UE. Pozytywne spojrzenie na sens integracji polskiego
społeczeństwa jest niezwykle ważne w momencie wdrażania bolesnych reform w UE.
Duże poparcie społeczne dla UE pozostaje bardzo dużym kapitałem Polski, który należy
wykorzystać poprzez aktywne działania na rzecz pogłębiania procesu integracji.
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. wiązało się z wieloma oczekiwaniami
dotyczącymi poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej Polski oraz jakości życia Polaków.
Analiza prowadzona od momentu przystąpienia ma na celu dokonanie oceny efektów
członkostwa Polski w UE. Oszacowanie tzw. efektu unijnego i precyzyjne uchwycenie skali
wpływu członkostwa na poszczególne segmenty funkcjonowania gospodarki nie zawsze jest
jednak możliwe we wszystkich aspektach, dlatego prezentowana ocena skupia się na
„mierzalnych” efektach tego procesu. W związku z tym, w niniejszym materiale dokonano
oceny wpływu członkostwa na polską gospodarkę, tam gdzie było to możliwe w zestawieniu
z innymi państwami regionu. Jednocześnie uwzględniono wpływ rozszerzenia na sytuację
gospodarczą państw UE-15. Oszacowano makroekonomiczny wpływ akcesji nowych państw
biorąc pod uwagę wzrost przepływów handlowych i migracji. Przeanalizowano te obszary, w
których zmiany w największym stopniu wynikają z obecności Polski w UE, tj. przede
wszystkim: obecność na rynku wewnętrznym, co się wiąże z aktywnością handlową polskich
przedsiębiorstw oraz Polaków podejmujących zatrudnienie za granicą; wpływ transferów
finansowych z budżetu UE (w dwóch głównych strumieniach: polityka spójności i polityka
rolna) oraz transfery od osób prywatnych pracujących za granicą. Oceniono także napływ
bezpośrednich inwestycji zagranicznych, wychodząc z założenia, że obecność Polski w UE jest
jednym z dodatkowych czynników przyciągania nowych inwestycji.
Kontekst i główne uwarunkowania członkostwa Polski w UE w okresie 2011-2012
W ósmym roku członkostwa sytuacja gospodarcza zdeterminowana była przez
kryzys
zadłużeniowy w strefie euro oraz powolny i nierównomierny wzrost gospodarczy
w Unii
Europejskiej. Agenda europejska koncentrowała się na wypracowywaniu i realizacji strategii
antykryzysowej (m.in. przyjęcie tzw. 6-paku oraz paktu fiskalnego) a także działaniach na
rzecz pobudzenia wzrostu. Czynnikiem niepewności pozostawała sytuacja w Grecji oraz
innych państwach dotkniętych kryzysem zadłużeniowym (Hiszpania, Włochy, Portugalia).
Polska starała się budować wiarygodną i skuteczną politykę europejską po pierwsze na
dobrej kondycji ekonomicznej polskiej gospodarki i dobrych perspektywach na przyszłość
(lepsze perspektywy wzrostu dla Polski niż dla większości państw strefy euro). Drugim
2
czynnikiem warunkującym pozycję Polski w UE w tym okresie była
udana prezydencja w Unii
Europejskiej w II połowie 2012 r.
Bilans prezydencji jest korzystny nie tylko biorąc pod
uwagę realizację programu prezydencji ale także korzyści w perspektywie długofalowej:
umocnienie pozycji Polski w UE i na arenie międzynarodowej, poprawa wizerunku i lepsza
promocja Polski w UE, wpływ na kierunek debaty i decyzji w UE zgodnie z naszymi
oczekiwaniami, co w efekcie powinno przełożyć się na skuteczniejszą realizację interesów
Polski w przyszłości. Polska sytuowała się jako lider obrony integralności UE-27 w obliczu
kryzysu i zwiększających się podziałów.
W 2011 r. kontynuowana była tendencja do
instytucjonalnego umacniania strefy euro
, a
także wykorzystywania sytuacji kryzysowej do przebudowy UE według zasady podwójnej
prędkości. Z politycznego punktu widzenia główne rozstrzygnięcia w UE były
podporządkowane interesom i potrzebom strefy euro. W tym kontekście ważnym
politycznym osiągnięciem polskiej prezydencji były zakończone powodzeniem
działania na
rzecz zachowania integralności UE
(przyłączenie się dominującej większości państw UE do
paktu fiskalnego). Przystąpienie Polski do paktu fiskalnego wynikało z potrzeby zachowania
wpływu na proces decyzyjny UE i przekazania sygnału, że Polska (mimo bycia poza strefą
euro) jest zainteresowana współpracą w ramach UE w celu poprawy stabilności finansowej i
skutecznego wychodzenia z kryzysu.
Debata około kryzysowa wykorzystywana była przez poszczególne państwa na rzecz realizacji
swoich politycznych interesów. Pojawiały się głosy obarczające rozszerzenie Unii Europejskiej
z 2004 r. i 2007 r. winą za kryzys. Kwestionowano także skuteczność polityki spójności, która
jest jedną z dźwigni wzrostu gospodarczego Polski w ostatnich latach. W tym kontekście
duże znaczenie miało uzgodnienie podczas prezydencji Polski w UE, że propozycja Komisji w
zakresie
Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2014-2020
, w której polityka spójności jest
głównym instrumentem służącym wzrostowi gospodarczemu, uznana została za dobrą
podstawę do dalszych negocjacji w okresie 2012 - 2013.
Nową tendencją jest
wyraźne pogłębienie zróżnicowania sytuacji gospodarczej wewnątrz
UE
. Odchodzi się od schematycznych podziałów na stare i nowe państwa członkowskie.
Bardziej intuicyjny staje się podział na północ i południe, ale i on nie w pełni odzwierciedla
złożoną sytuację gospodarczą w UE. Zwiększają się także różnice między państwami w
regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Ponadto, część z nich przyjęła wspólną walutę, co
ma również wpływ na ich sytuację gospodarczą.
Wzrost gospodarczy
·
Wzrost gospodarczy Polski w 2011 r. wyniósł 4,3 % PKB (3,9% w 2010 r.) i był ponad
dwukrotnie wyższy niż przeciętny wzrost gospodarczy w UE (1,5%) i w strefie euro
(1,5%).
Szybciej od Polski rozwijały się jedynie państwa bałtyckie (Estonia 7,6%, Łotwa
5,5%, Litwa 5,9%), które wychodziły z głębokiej recesji w latach 2008-2009. Pozostałe
państwa regionu zanotowały umiarkowany wzrost (Bułgaria 1,7%, Czechy 1,7%, Węgry
1,7%, Rumunia 2,5%, Słowacja 3,3%). Od 2004 r. skumulowany wzrost PKB Polski wyniósł
43,18%, (w UE 10,76%).
3
Wykres 1. Wzrost gospodarczy w Polsce i w UE
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Eurostat
Wykres 2. Skumulowany wzrost gospodarczy w Polsce i w UE
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Eurostat
·
Dobry wynik gospodarczy był w dużym stopniu związany z członkostwem Polski w UE. Po
pierwsze wzrost gospodarczy napędzany był przez
napływ środków unijnych
umożliwiający znaczny wzrost nakładów inwestycyjnych
. Drugim ważnym czynnikiem
przyczyniającym się do wzrostu gospodarczego był rosnący eksport -
udział eksportu
netto we wzroście gospodarczym wyniósł 1 pkt. proc
. Problemy w strefie euro tylko w
nieznacznym stopniu osłabiły jego dynamikę. Polska gospodarka jest bowiem ściślej
powiązana z państwami reprezentującymi północny model gospodarczy, które
stosunkowo
szybko
pokonały
recesję
(Niemcy,
państwa
Beneluxu,
państwa
skandynawskie, Austria).
4
·
Stosunkowo korzystna sytuacja na tle UE przyczyniła się do
wzrostu zaufania do polskiej
gospodarki.
W marcu 2012 r.
rentowność polskich obligacji dwuletnich spadła do
poziomu najniższego od sześciu lat
. Polskie bony skarbowe otrzymały najwyższą ocenę
wiarygodności od agencji Moody's. Ubezpieczenie od ryzyka niewypłacalności (
Credit
Default Swap
– CDS) polskiego rządu po raz pierwszy w historii spadło poniżej stawki
ubezpieczenia dla Francji (wg stanu z 14 marca br. koszt ubezpieczenia 5-letnich obligacji
wyniósł: dla Polski 176 pkt; dla Francji 180 pkt.). Dla porównania Węgry cieszyły się
znacznie gorszą wiarygodnością (koszt ubezpieczenia 520,11 pk), a Czechy nieco lepszą
(117,05 pkt).
·
Dobra kondycja gospodarcza Polski w czasie kryzysu przyspieszyła proces
wyrównywania poziomu gospodarczego (tzw.
catching-up
).
Poziom PKB Unii
Europejskiej był w 2011 r. niższy w porównaniu z 2007 r. o 0,6 %. W analogicznym
okresie Polska osiągnęła średni wzrost PKB na poziomie 3,7%. Skumulowany wzrost
gospodarczy Polski wyniósł 15,7%, co było najlepszym wynikiem w UE. Polska została
określona przez OECD mianem lidera wzrostu w czasach kryzysu w gronie wszystkich
państw rozwiniętych.
1
Dla porównania druga najszybciej rozwijająca się gospodarka –
Słowacja – osiągnęła 8% wzrost, natomiast najgorszy wynik zanotowała Łotwa (spadek
PKB o 17% w porównaniu z 2007 r.). Mimo, że tempo wzrostu gospodarczego w Polsce
było niższe niż w okresie pierwszych lat członkostwa w UE (5,5% w latach 2004-2007), to
wskutek recesji w UE, Polska szybciej zbliżała się do średniej unijnej.
W 2011 r. Polska
osiągnęła 65 proc. średniego poziomu europejskiego na mieszkańca
wyprzedzając
Węgry (które w momencie wchodzenia były bliżej średniej unijnej o 10 pkt. proc.) oraz
kraje bałtyckie. Od wejścia Polski do UE różnica w średniorocznym tempie wzrostu Polski
i Unii wyniosła 3,3 pkt. proc. Zakładając, że różnica w następnych latach utrzyma się na
zbliżonym poziomie (3 pkt. proc.) Polska osiągnie średni poziom UE w ciągu 15 lat (w
roku 2027), ponad 10 lat wcześniej niż zakładano w momencie przystąpienia do UE.
·
Z perspektywy kryzysu polski proces
catching-up
na tle innych państw regionu należy
ocenić pozytywnie, gdyż był on najbardziej zrównoważony
. Polska okresowo osiągała
niższe tempo wzrostu gospodarczego (zwłaszcza w porównaniu z państwami bałtyckimi),
ale jednocześnie uniknęła przegrzania koniunktury i powstania baniek spekulacyjnych,
które skutkowały głęboką recesją. W obliczu łatwego dostępu do kapitału związanego z
integracją finansową w ramach UE, polski nadzór finansowy wykazał się odpowiednią
ostrożnością skutecznie ograniczając podaż kredytów w obcych walutach. Utrzymanie
waluty narodowej (w odróżnieniu od Słowacji i Słowenii) oraz płynnego kursu
walutowego umożliwiło szybkie dostosowanie gospodarki w obliczu szoków
zewnętrznych poprzez osłabienie złotego, co było wsparciem dla sektora eksportowego.
·
Odrębną strategię, nastawioną na usztywnienie kursu walutowego i napływ kapitału ze
strefy euro, realizowały kraje bałtyckie i Bułgaria. Napływ kapitału w początkowej fazie
sprzyjał wzmożonej akcji kredytowej oraz szybkiej ekspansji gospodarczej. Jednakże w
obliczu zwiększonej awersji do ryzyka inwestorzy zaczęli wycofywać kapitał. Kraje te
chcąc uniknąć bankructw zdecydowały się utrzymać sztywny kurs waluty, co zostało
okupione znacznym spadkiem PKB (Łotwy - 18 %, Litwy - 14,7 %, Estonii - 13,9 %, Bułgarii
- 5,5%).
1
Economic Survey of Poland 2012, OECD.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki

: 2012 t gornictwa podziemnego 122 k, górnictwo, Technik Górnictwa Podziemnego - egazminy zawodowe

: 2006 AON - Bibliografia publikacji pracowników w 2004r, 002-05 WOJSKO POLSKIE OD 01.01.1990, AON - Bibliografia publikacji pracowników