2009-02-06 musial janusz fotografia idea materia, Literatura

2009-02-06 musial janusz ...

2009-02-06 musial janusz fotografia idea materia, Literatura

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH
WYDZIAŁ FILOLOGICZNY
INSTYTUT NAUK O KULTURZE
ZAKŁAD FILMOZNAWSTWA I WIEDZY O MEDIACH
Janusz Musiał
FOTOGRAFIA
IDEA
–
AUTOR
–
DZIEŁO
1. Idea – doskonały model rzeczy
2. Autor – fotograf
3. Idea i dzieło w dobie mediów cyfrowych
Katowice 2OO9
1. Idea – doskonały model rzeczy
W przyrodzie istnieje określony ład, porządek i harmonia. Ów materialny świat,
który nas otacza zgodnie z koncepcją Platona został stworzony przez Demiurga, który
inspirując się na doskonałych ideach nadał formę i kształt materii – uformował
tworzywo, powołał do życia niedoskonałe kopie. Charakterystyczne jest to, że odbicie
idei zawarte w materii jest jedynie niedoskonałą próbą naśladowania przedmiotu
odniesienia.
Według Platona Demiurg jest określany jako siła twórcza, sprawca, budowniczy
świata, który według określonych wzorców, doskonałych idei, nadaje formę
bezkształtnej i wiecznej materii. Stanowi on przykład doskonałej siły twórczej, która
bezjakościowej i nieokreślonej materii nadaje formę na podobieństwo i wzór idei.
Tęsknota za światem lub do świata idei jest określana jako Eros, siła sprawcza
inspirująca i pchająca nas do procesu tworzenia.
Idea to doskonały wzorzec i istota rzeczy, myśl przewodnia, która wyznacza cel
i kierunek działania. To pomysł, koncepcja, pojęcie, pogląd, wyobrażenie, istota rzeczy,
istota bytu istniejąca niezależnie od ludzkiej świadomości.
Przywołując słowa Platona idee to niematerialne, doskonałe, idealne byty
duchowe, poznawalne jedynie rozumowo, to wzory rzeczy materialnych, które istnieją
poza rzeczywistością. Świat idei składa się z nieskończonej liczby doskonałych
obiektów, które nie mogą ulec zniszczeniu ponieważ nigdy nie stworzone – istniały od
zawsze.
Przyjął on, że prawdziwym, wiecznym i niezmiennym bytem są idee, natomiast
materialna rzeczywistość stanowi jedynie niedoskonałe odbicie owych idealnych bytów.
Relacja zachodząca pomiędzy światem idei a światem realnym może być porównana do
związku przedmiotów realnych oraz odbić tychże w zwierciadle czy lustrze wody.
Zachodzi w tym wypadku proces emanacji bytu zwanego ideą w przedmiot materialny.
Niedoskonałość procesu polega na tym, że na drodze materializacji idei w dzieło
powstaje wiele zakłóceń i przekłamań. Uzyskany w ten sposób świat materialny jest
niedoskonały i niekompletny w stosunku do modelu idealnego pierwowzoru. Procesy
zachodzących zmian w materii powodują, że rzeczy oddalają się od pierwotnych idei.
Podczas gdy świat materii jest czymś niestałym, niestabilnym i złym, stan idei
harmonii, boskości jest czymś stałym, trwałym, niezmiennym i dobrym.
2
Cały świat wokół nas, wszystko co nas otacza stanowi przykład uniwersum
wtórnych bytów w stosunku do pierwotnych – idealnych bytów jakimi są idee. Według
Platona idee dobra, piękna i prawdy należą do najważniejszych i znajdują się na
szczycie hierarchii idei.
Wedle koncepcji Platona mamy do czynienia z dualistycznym modelem
otaczającego nas świata: z jednej strony – świat materii, jednostkowych rzeczy
materialnych, który jest nietrwały, niedoskonały i ulega ciągłym zmianom; natomiast z
drugiej strony – świat idei – doskonały świat przedmiotów idealnych – koncepcji. Świat
idei oraz świat materialny nawzajem się nie przenikają i są od siebie odseparowane.
Platon, twórca systemu filozoficznego zwanego idealizmem platońskim,
rozumiał pojęcie bytu w kategoriach absolutnych, przyjmował, że coś, co naprawdę jest
powinno być zawsze, musi istnieć wiecznie i być niezmienne, nie jest zagrożone zmianą
i zniknięciem. Taki punkt widzenia stanowi opozycję i sprzeczność w stosunku do
rzeczywistości obserwowanej ludzkimi zmysłami realnego świata, który jest pełen
zmian i niestabilności.
Arystoteles uważał, w odróżnieniu od Platona, że człowiek nie posiada ukrytej
pamięci idealnego świata, jego stan wiedzy wynika z doczesnego doświadczenia.
Ludzie rodzą się z nie zapisanym umysłem, stanowiącym przykład czystej – nie
zapisanej karty, która stopniowo ulega zapełnianiu na skutek codziennej egzystencji,
doświadczeń i przemyśleń kształtujących naszą wiedzę i światopogląd.
W odróżnieniu od koncepcji Platona dotyczącej idei i materii, zaproponował
dualistyczną koncepcję materii i formy. Forma jako odpowiednik platońskiej idei nadaje
określony kształt i postać materii (tworzywu). Relacja ta została porównana do relacji
naczynia i płynu lub gliny i palców garncarza.
Arystoteles uważał, że idee nie znajdując się w poszczególnych rzeczach i nie
przyczyniają się do poznawania innych rzeczy czy wyjaśniania ich istnienia, natomiast
istota rzeczy (substancja) jest zawarta w niejsamej.
Twierdził, że otaczający człowieka świat stanowi przykład kombinacji materii
oraz formy, zaś sama materia, zbudowana z jednolitych substancji pierwotnych, bez
określonej formy stanowi przykład czystego chaosu (nie posiada kształtu czy koloru).
W zależności od tego czy w danym bycie jest więcej formy (jest bardziej złożona) czy
materii zajmuje on określone miejsce w hierarchii bytów (kamień posiada prostą i
nieruchomą formę ale zawiera dużo materii, rośliny posiadają bardziej skomplikowaną
3
formę, a tym samym wymagają mniej materii, natomiast człowiek posiada bardzo
złożoną formę, a ponadto ma duszę oraz unikalną cechę – świadomość).
Arystoteles proponuje teorię czterech przyczyn, które są konieczne do
zaistnienia danej rzeczy: przyczyna materialna, przyczyna formalna, przyczyna
sprawcza i przyczyna celowa. Każda rzecz powstaje z materii poprzez ukształtowanie
jej przez określone formy. Powstanie rzeczy jest określone przez czynnik działający
uprzednio i służy realizacji określonego celu.
W dalszej części pracy pragnę przyjrzeć się relacji koncepcji idei, autora i
medium fotografii w dobie mediów cyfrowych.
Idea
doskonały wzorzec
istota rzeczy
myśl przewodnia
pomysł
koncepcja
wyznacza cel i kierunek działania
idea
prawdziwy
wieczny
niematerialny
doskonały
idealny
i
niezmienny
byt
wzór rzeczy materialnych
4
#
materialna rzeczywistość
świat wokół nas
inspirowany
doskonałymi ideami
jedynie niedoskonałe próby
budowanie świata
konstruowanie
za sprawą siły twórczej
nadawanie formy bezkształtnej materii
według określonych wzorców
emanacja
doskonałych idei
w
jedynie
niedoskonałe
niekompletne
niestabilne
byty materialne
odbicia
idei w materii
#
nasza egzystencja rozgrywa się
pośród
dualistycznego modelu świata
świata idei
i
świata materii
koncepcji
formyi treści
w uniwersum bytów pierwotnych
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki

: 2009 AON - Bibliografia publikacji pracowników w 2007r, 002-05 WOJSKO POLSKIE OD 01.01.1990, AON - Bibliografia publikacji pracowników

: 2009.05.13 Rozp MON wojskowe dokumenty osobiste, 002-05 WOJSKO POLSKIE OD 01.01.1990